Emergency in India : ప్రపంచంలో ప్రతి దేశానికీ తనకంటూ ఒక ప్రత్యేకమైన వారసత్వ చరిత్ర, సంపద, సంస్కృతీ, సంప్రదాయాలు, ఆచార వ్యవహారాలు ఉంటాయి. అదే విధంగా ఆ దేశ చరిత్రలో చిరస్థాయిగా నిలిచిపోయే ముఖ్య ఘట్టాలు, సంఘటనలు కూడా ఉంటాయి. ఈ ఘటనలు దేశానికీ మేలు చేసేవి కావొచ్చు..కీడు చేసినవి కావొచ్చు..కానీ వాటిని ఆ దేశ చరిత్రలో భాగం చేయవలసినదే. అటువంటి ముఖ్య ఘట్టమే ఇందిరా గాంధీ పాలనలో ఎమర్జెన్సీ (అత్యవసర పరిస్థితి) విధించడం అన్నది.
ఇది మన భారతదేశ చరిత్రలో ఒక ముఖ్యమైన మరియు వివాదాస్పద ఘట్టం. ఇది 1975 జూన్ 25 నుండి 1977 మార్చి 21 వరకు 21 నెలల పాటు అమలులో ఉంది. ఈ కాలంలో దేశంలో అత్యవసర పరిస్థితిని ప్రకటించడం ద్వారా పౌర స్వేచ్ఛలు, ప్రజాస్వామ్య హక్కులు గణనీయంగా పరిమితం చేయబడ్డాయి. ఈ ఎమర్జెన్సీని ఇందిరా గాంధీ నాయకత్వంలోని కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వం అమలు చేసింది. ఇప్పుడు ఈ ఎమెర్జెన్సీ ఎవరు, ఎందుకు , ఎప్పుడు అమలు చేసారు..దాని పర్యవసానాలు, ముగింపు తదితర విషయాలు వివరంగా తెలుసుకుందాం.
ఎమర్జెన్సీ నేపథ్యం:
- రాజకీయ అస్థిరత:
- 1971 ఎన్నికల్లో ఇందిరా గాంధీ
నాయకత్వంలో కాంగ్రెస్ పార్టీ ఘన విజయం సాధించింది. అయితే, 1970లలో ఆర్థిక సంక్షోభం, నిరుద్యోగం, ద్రవ్యోల్బణం, అవినీతి ఆరోపణలు
ప్రభుత్వంపై ప్రజల అసంతృప్తిని పెంచాయి.
- జయప్రకాశ్ నారాయణ్
(జేపీ) నేతృత్వంలో "సంపూర్ణ క్రాంతి" (Total
Revolution) ఉద్యమం బిహార్‌లో ప్రారంభమై, దేశవ్యాప్తంగా
వ్యతిరేకతను రేకెత్తించింది.
- న్యాయపరమైన సవాళ్లు:
- 1975లో అలహాబాద్ హైకోర్టు
ఇందిరా గాంధీ 1971 ఎన్నికల విజయాన్ని ఎన్నికల అక్రమాల కారణంగా రద్దు
చేసింది. ఆమె ఆరు సంవత్సరాల పాటు ఎన్నికల్లో పోటీ చేయకుండా నిషేధించబడ్డారు.
- సుప్రీంకోర్టు ఈ
తీర్పుపై స్టే ఇచ్చినప్పటికీ, రాజకీయ ఒత్తిడి మరియు
అస్థిరత పెరిగింది.
- అత్యవసర పరిస్థితి ప్రకటన:
- ఈ నేపథ్యంలో, ఇందిరా గాంధీ రాష్ట్రపతి
ఫకృద్దీన్ అలీ అహ్మద్ సలహాతో, భారత రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్
352 కింద 1975 జూన్ 25న జాతీయ అత్యవసర
పరిస్థితిని ప్రకటించారు. దీని కారణంగా దేశంలో ప్రజాస్వామ్య హక్కులు
తాత్కాలికంగా రద్దయ్యాయి.
ఎమర్జెన్సీ యొక్క ముఖ్య లక్షణాలు:
- పౌర హక్కుల రద్దు:
- రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 19 కింద ఇవ్వబడిన ప్రాథమిక
హక్కులు (మాట్లాడే స్వేచ్ఛ, సమావేశ స్వేచ్ఛ, ఉద్యమ స్వేచ్ఛ మొదలైనవి)
సస్పెండ్ చేయబడ్డాయి.
- హేబియస్ కార్పస్ హక్కు
(అరెస్టు కారణాలను తెలుసుకునే హక్కు) కూడా రద్దు చేయబడింది, దీని వల్ల ప్రభుత్వం
వ్యక్తులను ఎటువంటి కారణం లేకుండా అరెస్టు చేయగలిగింది.
- మీడియా సెన్సార్‌షిప్:
- పత్రికలు మరియు మీడియాపై
కఠినమైన సెన్సార్‌షిప్ విధించబడింది. వార్తాపత్రికలు ప్రభుత్వ అనుమతి
లేకుండా ఏ వార్తనూ ప్రచురించలేకపోయాయి.
- సెన్సార్‌షిప్
అధికారులు మీడియా హౌస్‌లలో ఉండి, ప్రచురణలను
నియంత్రించారు.
- ప్రతిపక్ష నాయకుల
అరెస్టులు:
- జయప్రకాశ్
నారాయణ్, మొరార్జీ
దేశాయ్, అటల్ బిహారీ
వాజపేయి, లాలూ కృష్ణ
అడ్వాణీ వంటి ప్రతిపక్ష నాయకులు అరెస్టు చేయబడ్డారు. దాదాపు ఒక లక్ష మంది
రాజకీయ కార్యకర్తలు జైలులో ఉంచబడ్డారు.
- సంజయ్ గాంధీ పాత్ర:
- ఇందిరా గాంధీ కుమారుడు
సంజయ్ గాంధీ ఈ కాలంలో అధికారిక హోదా లేకపోయినా, ప్రభుత్వ నిర్ణయాలపై
గణనీయమైన ప్రభావం చూపారు.
- సంజయ్ గాంధీ నాయకత్వంలో
కుటుంబ నియంత్రణ కార్యక్రమాలు బలవంతంగా అమలు చేయబడ్డాయి, ఇందులో బలవంతపు నస్బందీ
(స్టెరిలైజేషన్) కార్యక్రమాలు వివాదాస్పదమయ్యాయి.
- 20-సూత్రాల కార్యక్రమం:
- ఇందిరా గాంధీ ఆర్థిక
సంస్కరణలు, పేదరిక నిర్మూలన, మరియు సామాజిక సంక్షేమం
కోసం 20-సూత్రాల కార్యక్రమాన్ని ప్రకటించారు. అయితే, ఈ కార్యక్రమాలు ఎక్కువగా
ప్రచార రూపంలోనే ఉండిపోయాయి.
ఎమర్జెన్సీ యొక్క పరిణామాలు:
- ప్రజాస్వామ్యంపై దెబ్బ:
- ఎమర్జెన్సీని
"ప్రజాస్వామ్యంపై దెబ్బ"గా భావించారు, ఎందుకంటే ఇది రాజ్యాంగ స్ఫూర్తికి వ్యతిరేకంగా ఉంది.
- ప్రజల హక్కులు
అణచివేయబడటం, అరెస్టులు, మరియు సెన్సార్‌షిప్
దేశంలో అసంతృప్తిని పెంచాయి.
- ప్రతిపక్ష ఐక్యత:
- ఎమర్జెన్సీ వ్యతిరేకత
ఫలితంగా ప్రతిపక్ష పార్టీలు జనతా పార్టీ రూపంలో ఐక్యమయ్యాయి. 1977 ఎన్నికల్లో జనతా పార్టీ
కాంగ్రెస్‌ను ఓడించి అధికారంలోకి వచ్చింది.
- సామాజిక, రాజకీయ ప్రభావం:
- బలవంతపు నస్బందీ ( కుటుంబనియంత్రణ ) కార్యక్రమాలు, మీడియా నియంత్రణ, మరియు అరెస్టులు ప్రజలలో
కాంగ్రెస్ పార్టీపై తీవ్రమైన అసంతృప్తిని కలిగించాయి.
- ఈ కాలం భారత
రాజకీయాలలో ఒక చీకటి యుగంగా గుర్తించబడింది.
ఎమర్జెన్సీ ఎందుకు ముగిసింది?
- 1977లో ఇందిరా గాంధీ
ఎమర్జెన్సీని ఎత్తివేసి, సాధారణ ఎన్నికలు ప్రకటించారు. దీనికి కారణం ఆమె
ఆత్మవిశ్వాసం మరియు అంతర్జాతీయ ఒత్తిడి కావచ్చు.
- 1977 ఎన్నికల్లో కాంగ్రెస్ ఘోర
పరాజయం చెందింది, మరియు జనతా పార్టీ అధికారంలోకి వచ్చింది. మొరార్జీ
దేశాయ్ భారతదేశ తొలి కాంగ్రెసేతర ప్రధానమంత్రి అయ్యారు.
సినిమా మరియు డాక్యుమెంటరీలు:
- ఎమర్జెన్సీ
కాలాన్ని ఆధారం చేసుకుని విక్రమాదిత్య మోత్వానే దర్శకత్వంలో "Indi(r)a’s Emergency" అనే డాక్యుమెంటరీ తీయబడింది, ఇది ఈ కాలంలో జరిగిన సంఘటనలను వివరిస్తుంది.
- అలాగే, కంగనా రనౌత్ నటించిన మరియు దర్శకత్వం వహించిన "Emergency" సినిమా కూడా ఈ చరిత్రను చిత్రిస్తుంది, అయితే ఇది కొన్ని వివాదాలను ఎదుర్కొంది.
ముగింపు:
ఇందిరా గాంధీ పాలనలో ఎమర్జెన్సీ భారత ప్రజాస్వామ్యంలో ఒక చీకటి అధ్యాయంగా గుర్తించబడుతుంది. ఈ కాలంలో పౌర స్వేచ్ఛలు అణచివేయబడటం, మీడియా నియంత్రణ, మరియు రాజకీయ ఖైదీల అరెస్టులు ప్రజలలో తీవ్రమైన అసంతృప్తిని కలిగించాయి. ఈ సంఘటనలు భారత రాజకీయ చరిత్రలో ఒక ముఖ్యమైన పాఠంగా నిలిచాయి, ఇది ప్రజాస్వామ్యం మరియు వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛల ప్రాముఖ్యతను గుర్తు చేస్తుంది. మరల మన దేశంలో అటువంటి పరిస్థితులు రాకూడదని కోరుకుందాం.
గమనిక: ఈ సమాచారం
ఎమర్జెన్సీ గురించి సాధారణ అవగాహన కోసం..సంబధిత పత్రాలు, అంతర్జాలంలో అందుబాటులో ఉన్న సమాచార సేకరణ ద్వారా అందించబడింది.
1. భారతదేశంలో ఎమర్జెన్సీ అంటే ఏమిటి, అది ఎప్పుడు ప్రకటించబడింది?
సమాధానం: భారతదేశంలో ఎమర్జెన్సీ అనేది 1975 జూన్ 25 నుండి 1977 మార్చి 21 వరకు అమలులో ఉన్న ఒక అత్యవసర పరిస్థితి. ఈ కాలంలో, అప్పటి ప్రధానమంత్రి ఇందిరా గాంధీ రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 352 కింద జాతీయ అత్యవసర పరిస్థితిని ప్రకటించారు. దీని కారణంగా పౌర హక్కులు, మాట్లాడే స్వేచ్ఛ, మీడియా స్వేచ్ఛ వంటివి తాత్కాలికంగా రద్దు చేయబడ్డాయి. ఈ నిర్ణయం రాజకీయ అస్థిరత, అలహాబాద్ హైకోర్టు తీర్పు (ఇందిరా గాంధీ ఎన్నికల విజయాన్ని రద్దు చేస్తూ) మరియు ప్రతిపక్ష ఉద్యమాల నేపథ్యంలో తీసుకోబడింది.
2. ఎమర్జెన్సీని ఎందుకు ప్రకటించారు?
సమాధానం: ఎమర్జెన్సీ ప్రకటనకు పలు కారణాలు ఉన్నాయి:
- రాజకీయ అస్థిరత: 1970లలో
ఆర్థిక సంక్షోభం, నిరుద్యోగం, అవినీతి ఆరోపణలు ప్రభుత్వంపై ప్రజల అసంతృప్తిని
పెంచాయి. జయప్రకాశ్ నారాయణ్ నేతృత్వంలో "సంపూర్ణ క్రాంతి" ఉద్యమం
ప్రభుత్వానికి వ్యతిరేకంగా ఉద్ధృతమైంది.
- న్యాయపరమైన సవాళ్లు: 1975లో అలహాబాద్ హైకోర్టు ఇందిరా గాంధీ 1971 ఎన్నికల విజయాన్ని ఎన్నికల అక్రమాల కారణంగా
రద్దు చేసింది, ఆమెను ఆరు సంవత్సరాలు
ఎన్నికల్లో పోటీ చేయకుండా నిషేధించింది.
- అంతర్గత భభద్రతా ఆందోళనలు: ఇందిరా గాంధీ ప్రభుత్వం దేశంలో అంతర్గత భద్రతకు
ముప్పు ఉందని పేర్కొంటూ ఎమర్జెన్సీని ప్రకటించింది.
3. ఎమర్జెన్సీ సమయంలో ఏ హక్కులు రద్దు చేయబడ్డాయి?
సమాధానం: ఎమర్జెన్సీ సమయంలో రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 19 కింద ఇవ్వబడిన ప్రాథమిక హక్కులు సస్పెండ్ చేయబడ్డాయి. ఇందులో మాట్లాడే స్వేచ్ఛ, సమావేశ స్వేచ్ఛ, ఉద్యమ స్వేచ్ఛ, సమాచార స్వేచ్ఛ వంటివి ఉన్నాయి. అదనంగా, హేబియస్ కార్పస్ హక్కు (అరెస్టు కారణాలను తెలుసుకునే హక్కు) కూడా రద్దు చేయబడింది, దీని వల్ల ప్రభుత్వం ఎటువంటి కారణం లేకుండా వ్యక్తులను అరెస్టు చేయగలిగింది.
4. ఎమర్జెన్సీ సమయంలో మీడియాపై ఎలాంటి నియంత్రణలు విధించబడ్డాయి?
సమాధానం: ఎమర్జెన్సీ సమయంలో మీడియాపై కఠినమైన సెన్సార్‌షిప్ విధించబడింది. వార్తాపత్రికలు, రేడియో, మరియు ఇతర మీడియా సంస్థలు ప్రభుత్వ అనుమతి లేకుండా ఏ వార్తనూ ప్రచురించలేకపోయాయి. సెన్సార్‌షిప్ అధికారులు మీడియా హౌస్‌లలో ఉండి, ప్రచురణలను నియంత్రించారు. కొన్ని సందర్భాల్లో, పత్రికలు ఖాళీ పేజీలతో ప్రచురించబడ్డాయి, ఇది సెన్సార్‌షిప్‌కు వ్యతిరేకంగా నిరసనగా గుర్తించబడింది.
5. ఎమర్జెన్సీ సమయంలో ఎవరెవరు అరెస్టు చేయబడ్డారు?
సమాధానం: ఎమర్జెన్సీ సమయంలో జయప్రకాశ్ నారాయణ్, మొరార్జీ దేశాయ్, అటల్ బిహారీ వాజపేయి, లాలూ కృష్ణ అడ్వాణీ, జార్జ్ ఫెర్నాండెస్ వంటి ప్రముఖ ప్రతిపక్ష నాయకులు అరెస్టు చేయబడ్డారు. దాదాపు ఒక లక్ష మంది రాజకీయ కార్యకర్తలు, విద్యార్థులు, సామాజిక కార్యకర్తలు, మరియు ప్రభుత్వ వ్యతిరేక ఉద్యమాల్లో పాల్గొన్న వారు జైలులో ఉంచబడ్డారు. ఈ అరెస్టులు ఎక్కువగా MISA (మెయింటెనెన్స్ ఆఫ్ ఇంటర్నల్ సెక్యూరిటీ యాక్ట్) కింద జరిగాయి, ఇది ఎటువంటి కారణం లేకుండా అరెస్టులను అనుమతించింది.
6. సంజయ్ గాంధీ ఎమర్జెన్సీలో ఎలాంటి పాత్ర పోషించారు?
సమాధానం: ఇందిరా గాంధీ కుమారుడు సంజయ్ గాంధీ ఎమర్జెన్సీ సమయంలో అధికారిక హోదా లేకపోయినా, ప్రభుత్వ నిర్ణయాలపై గణనీయమైన ప్రభావం చూపారు. ఆయన నాయకత్వంలో బలవంతపు కుటుంబ నియంత్రణ కార్యక్రమాలు (నస్బందీ) అమలు చేయబడ్డాయి, ఇవి చాలా వివాదాస్పదమయ్యాయి. సంజయ్ గాంధీ యువత కాంగ్రెస్ విభాగాన్ని నడిపించి, ఎమర్జెన్సీ అమలులో కీలక పాత్ర పోషించారు, ఇది అతని ప్రభావాన్ని మరింత పెంచింది.
7. ఎమర్జెన్సీ ఎందుకు ముగిసింది?
సమాధానం: 1977లో ఇందిరా గాంధీ ఎమర్జెన్సీని ఎత్తివేసి, సాధారణ ఎన్నికలను ప్రకటించారు. దీనికి కారణాలు ఆమె ఆత్మవిశ్వాసం, అంతర్జాతీయ ఒత్తిడి, మరియు ప్రజలలో పెరిగిన అసంతృప్తి. 1977 ఎన్నికల్లో కాంగ్రెస్ పార్టీ ఘోర పరాజయం చెందింది, మరియు జనతా పార్టీ అధికారంలోకి వచ్చింది. మొరార్జీ దేశాయ్ భారతదేశ తొలి కాంగ్రెసేతర ప్రధానమంత్రి అయ్యారు.
8. ఎమర్జెన్సీ భారత ప్రజాస్వామ్యంపై ఎలాంటి ప్రభావం చూపింది?
సమాధానం: ఎమర్జెన్సీ భారత ప్రజాస్వామ్యంపై తీవ్ర ప్రభావం చూపింది. పౌర హక్కుల రద్దు, మీడియా సెన్సార్‌షిప్, మరియు రాజకీయ నాయకుల అరెస్టులు ప్రజాస్వామ్య స్ఫూర్తికి వ్యతిరేకంగా ఉన్నాయి. ఈ కాలం "ప్రజాస్వామ్యంపై దెబ్బ"గా గుర్తించబడింది, అయితే ఇది ప్రతిపక్ష ఐక్యతకు దారితీసి, 1977 ఎన్నికల్లో కాంగ్రెస్ ఓటమికి కారణమైంది. ఈ ఘటనలు భారత రాజకీయాలలో ప్రజాస్వామ్య హక్కుల ప్రాముఖ్యతను గుర్తుచేశాయి.
9. ఎమర్జెన్సీ సమయంలో బలవంతపు నస్బందీ కార్యక్రమాలు ఏమిటి?
సమాధానం: ఎమర్జెన్సీ సమయంలో, సంజయ్ గాంధీ నాయకత్వంలో బలవంతపు నస్బందీ (స్టెరిలైజేషన్) కార్యక్రమాలు అమలు చేయబడ్డాయి, ఇవి కుటుంబ నియంత్రణ కోసం ఉద్దేశించబడ్డాయి. అయితే, ఈ కార్యక్రమాలు బలవంతంగా అమలు చేయబడటం వల్ల ప్రజలలో తీవ్ర అసంతృప్తిని కలిగించాయి. గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో పేద ప్రజలు ఈ నస్బందీలకు గురయ్యారు, ఇది ఎమర్జెన్సీకి వ్యతిరేకంగా ప్రజా వ్యతిరేకతను మరింత పెంచింది.
10. ఎమర్జెన్సీ గురించి సినిమాలు లేదా డాక్యుమెంటరీలు ఏమైనా ఉన్నాయా?
సమాధానం: ఎమర్జెన్సీ కాలాన్ని ఆధారం చేసుకొని విక్రమాదిత్య మోత్వానే దర్శకత్వంలో "Indi(r)a’s Emergency" అనే డాక్యుమెంటరీ తీయబడింది, ఇది ఈ కాలంలోని సంఘటనలను వివరిస్తుంది. అలాగే, కంగనా రనౌత్ నటించిన మరియు దర్శకత్వం వహించిన "Emergency" సినిమా కూడా ఈ చరిత్రను చిత్రిస్తుంది, అయితే ఇది కొన్ని వివాదాలను ఎదుర్కొంది.
11. ఎమర్జెన్సీ భారత రాజకీయాలను ఎలా మార్చింది?
సమాధానం: ఎమర్జెన్సీ భారత రాజకీయాలలో ఒక మైలురాయిగా నిలిచింది. ఇది ప్రతిపక్ష పార్టీలను జనతా పార్టీ రూపంలో ఐక్యం చేసింది, ఇది 1977 ఎన్నికల్లో కాంగ్రెస్‌ను ఓడించడానికి దారితీసింది. ఈ కాలం ప్రజాస్వామ్య విలువలు, పౌర హక్కుల ప్రాముఖ్యతను గుర్తుచేసింది మరియు భవిష్యత్తులో ప్రభుత్వాలు ఇటువంటి చర్యలను నివారించేందుకు ఒక హెచ్చరికగా మిగిలింది.
12. ఎమర్జెన్సీ సమయంలో 20-సూత్రాల కార్యక్రమం ఏమిటి?
సమాధానం: ఇందిరా గాంధీ ఎమర్జెన్సీ సమయంలో 20-సూత్రాల కార్యక్రమాన్ని ప్రకటించారు, ఇది ఆర్థిక సంస్కరణలు, పేదరిక నిర్మూలన, మరియు సామాజిక సంక్షేమం కోసం ఉద్దేశించబడింది. అయితే, ఈ కార్యక్రమం ఎక్కువగా ప్రచార రూపంలో ఉండిపోయింది మరియు ఆశించిన స్థాయిలో ప్రభావం చూపలేదు.
కామెంట్‌లు లేవు:
కామెంట్‌ను పోస్ట్ చేయండి